 |
|
 |
Verklarende woordenlijst
|
|
|
 |
|
|
Adobe |
Dit is een
bouwstijl die veel is toegepast in het zuidwesten
van de USA, vooral door de Ancestral
Puebloans. Adobe stenen zijn gemaakt van natuurlijke materialen, zoals zand, klei, water en vezels. Adobe gebouwen hebben een aardekleur, en zijn heel blokachtig. Omdat de materialen heel duurzaam zijn, bestaan er nog veel zeer oude uit adobe opgetrokken gebouwen. Zoals bijvoorbeeld in het centrum van Santa Fe (New Mexico). |
Alcove |
Een ondiepe uitholling in een
rotswand. Een alcove ontstaat doordat doorsijpelend
water de rotswand op die plek heeft verzwakt. |
Alluvial Fan |
Een alluvial fan ontstaat op
hellingen waar tijdens een flash flood water met veel kracht naar beneden stroomt, of
doordat een deel van de helling omlaagschuift (een
landslide). Een alluvial fan heeft een waaiervorm. |
Ancestral Pue-bloans |
De
prehistorische Native Americans die leefden in het
Four Courners gebied in het zuidwesten van de USA.
Zij worden ook vaak de Anasazi genoemd. |
Arch |
Een natuurlijke opening in een
vrijstaande rots of rotswand. Een opening ontstaat
vrijwel altijd door een of meer vormen van erosie
(wind, regen, vorst, stromend water). Soms wordt
uitgegaan van een minimale overspanning van 3 feet
(ruim 90 centimeter) voordat een natuurlijke opening
tot de arches wordt gerekend. In Arches National
Park (Utah) komen meer dan 2.000 arches voor. Zie
ook: natural bridge |
Arroyo |
De letterlijke vertaling van dit
Spaanse woord is rivier of kreek. In de USA wordt
met arroyo een droogstaande rivierbedding aangeduid,
waar na heftige regenval tijdelijk water doorheen
stroomt. Zie ook :wash |
|

Arch (Delicate Arch)
|

Badlands (Badlands
NP)
|

Balanced Rock(Arches NP) |
|
|
|
Backcountry |
De termen backcountry en wilderness hebben allebei betrekking op eenzame, afgelegen
gebieden die vaak moeilijk toegankelijk zijn. Met de
term wilderness wordt, meer dan bij de term backcountry,
de nadruk gelegd op de ongereptheid van het gebied. |
Badlands |
Badlands zijn kale, sterk geërodeerde heuvels die te
vinden zijn in zeer droge gebieden. De heuvels
bevatten meestal horizontale strepen in allerlei
kleuren, veroorzaakt door mineralen. Een gebied met
badlands is vaak erg ruig en moeilijk begaanbaar,
vanwege de aanwezigheid van diepe kloven en grillige
rotsformaties. |
Balanced Rock |
Met de naam Balanced Rock wordt
vaak de bekende balancerende rots in Arches National Park bedoeld. Maar dit
verschijnsel - een rots die bestaat uit een hard
gesteente en die rust op de top van een zachtere rotslaag die deels is weggesleten
– komt ook op veel andere plaatsen voor. Zoals
bijvoorbeeld in Chiricahua National Monument in
Arizona. |
Basin |
Een komvormig, laag gelegen gebied. |
Butte |
Een smalle berg of rots met een
vlakke top. Kijk voor een meer uitgebreide
beschrijving in deze woordenlijst bij mesa. |
|

Butte
(Monument Valley)
|

Canyon (Yellowstone
NP)
|

Cliff Dwelling(Gila NM) |
|
Cairn |
Een klein torentje van losse stenen (door mensen
op elkaar gestapeld) waarmee een voetpad wordt
aangegeven. |
Caldera |
Een caldera
is een grote, komvormige krater, die gevormd is door
vulkanische activiteiten. Een van de grootste
caldera's (3.000 km²) komt voor in Yellowstone
National Park. |
Canyon |
Een diepe
kloof met steile rotswanden, die is gevormd door een
rivier. Het bekendste voorbeeld is de Grand Canyon
in Arizona. |
Cave |
Een diep gat in een rotswand. Een
cave wordt, net zoals een alcove,
gevormd doordat een steenlaag eerst is verzwakt door
doorsijpelend water, en daarna is afgebrokkeld. |
Chockstone |
Een los rotsblok dat is vast komen
te zitten in kloof. Dat kan bijvoorbeeld gebeurd
zijn doordat de rots door water is meegesleurd, door
een gletsjer is verplaatst of tijdens een aardbeving
naar beneden is gevallen. |
Cliff Dwelling |
Cliff Dwelling is de archeologische term voor de
woningen van de prehistorische Ancestral Puebloans,
die zijn gebouwd in nissen en onder overhangende
rotsen in hoge kliffen. |
Confluence |
Het punt waar twee rivieren of
twee canyons bij elkaar komen. Een bekend voorbeeld
hiervan is te vinden midden in Canyonlands National
Park, waar de Colorado River en de Green River bij
elkaar komen. |
Continental
Divide |
Een bergrug die Amerika als het ware in tweeën
verdeeld: het water aan de ene zijde stroomt af via
de westzijde (naar de Grote Oceaan), het water aan
de andere kant via de oostzijde (richting de
Atlantische Oceaan). De Continental Divide
begint in het noordoosten van Alaska, en loopt
vervolgens via Canada en de Amerikaanse Rocky
Mountains naar Mexico. |
Cross-bedding |
Van cross-bedding wordt gesproken
als diverse lagen zandsteen elkaar, vaak in een
complex patroon, overlappen. Bijzonder mooie
voorbeelden hiervan zijn te vinden in The Wave en
bij White Pocket. |
Cryptobiotic
soil |
In woestijnachtige gebieden worden open vlaktes
vaak bedekt door een donkere korst van mossen waarin
micro-organismen leven. Deze laag verleent
stabiliteit aan de bodem, gaat water- en winderosie
tegen en speelt een belangrijke rol bij de
water- en voedselvoorziening van de vegetatie in het
gebied. Cryptobiotic soil is bijzonder kwetsbaar,
het is daarom vaak verboden van voetpaden af te wijken. |
|

Chokestone
(Wire Pass Slotcanyon)
|

Cross bedding (The Wave)
|

Dike
(Shiprock)
|
|
Dike |
Een alleenstaande rots of een
smalle rotswand, die is gevormd doordat magma door
een scheur in de aardkorst omhoog is gekomen. Een
dergelijke rots (bijvoorbeeld Shiprock in New
Mexico) wordt ook wel volcanic plug genoemd. |
Dirt road |
Een onverharde weg. De kwaliteit
van dirt roads kan onderling zeer verschillend zijn,
sommige wegen zijn makkelijk berijdbaar voor alle
voertuigen, andere wegen zijn alleen geschikt voor
auto’s met vierwielaandrijving en/of high clearance.
De weersomstandigheden hebben vaak grote invloed op de kwaliteit van de
dirt roads. |
Dome |
Koepelvormige berg. |
Dustdevil |
Een dustdevil is een
ongevaarlijke mini-tornado. Het is een smalle kolom
van snel ronddraaiende hete lucht die zich
horizontaal voortbeweegt. De meeste dustdevils zijn
minder dan 1 meter breed, en bewegen zich voort met
een snelheid van maximaal 70 km per uur. Over het
algemeen verdwijnen ze binnen 1 minuut nadat ze zijn ontstaan. |
|
Fault |
Een fault is een scheur in de
aardkorst, die is ontstaan doordat de rotsen aan
beide zijden ervan in tegengestelde richting zijn
verschoven als gevolg van tectonische krachten.
Meestal ontstaat er meer dan één fault tegelijk, een
gebied waarin meerdere faults voorkomen wordt een
fault zone genoemd. |
Fins |
Zeer fragiele rotssculpturen die
zijn gevormd op plaatsen waar veel verticale
breuklijnen voorkomen; de naam ‘fins’ duidt op de
gelijkenis met haaienvinnen. In Little Finland, in
het zuidoosten van Nevada, komen veel van deze rotssculpuren voor. |
Fissure |
Een spleet in de aardkorst of op
de helling van een vulkaan; soms kan er magma uit
een fissure vloeien. |
Flash flood |
Een korte, zeer heftige
overstroming die ontstaat tijdens zware regenbuien; dit gebeurt met name in gebieden met een
ondoordringbare bodem. |
Fold |
Een fold is een oorspronkelijk
vlakke rotslaag, die door krachten in de aardkorst
is verbogen. Er zijn folds van enkele centimeters
lang, die zijn ontstaan door kleine drukverschillen.
Maar bij grote verschuivingen van de tectonische
platen in de aardkorst kunnen ook folds van vele
kilometers lengte worden gevormd, zoals bijvoorbeeld
de Waterpocket Fold in Capitol Reef National Park. Als
gevolg van de enorme krachten komt het vaak voor dat
de rotslagen breken, waardoor diverse folds als een soort golf naast elkaar liggen. |
Fumarole |
Een stoomgat, een opening op een vulkaanhelling. |
|

Dome (Yosemite
NP) |

Gooseneck
(Horseshoe Bend) |

Ghost Town (Bodie) |
|
Ghost Town |
Een ghost town is een dorp of stad
waaruit de bewoners zijn weggetrokken, meestal om
economische redenen, maar soms ook vanwege een natuurramp of een door mensen
veroorzaakte ramp. |
Goblin |
Een goblin is een hoodoo waarin je met enige fantasie een boosaardige
kabouter (een goblin) kunt herkennen. In Goblin Valley State Park in Utah staan duizenden van dergelijke hoodoos
op een kleine oppervlakte bij elkaar. |
Gooseneck |
Een grote hoefijzervormige bocht in een rivier. |
|
High Clearance |
Het wegoppervlak van onverharde
wegen is vaak erg ongelijk, vanwege diepe
bandensporen, gaten, keien en uitstekende
rotspunten. Bij het rijden over dergelijke wegen is
het daarom belangrijk dat er veel ruimte is tussen
de bodem van de auto en het wegoppervlak. Een
dergelijke hoge bodemvrijheid wordt high clearance genoemd. |
Hogan |
Een traditionale, koepelvormige
Navajo-woning. De muren van een Hogan bestaan uit
boomstammen die dichtgesmeerd zijn met klei en leem;
in het dak zit een rookgat en er is 1 deur, die
gericht is op het oosten. Een Hogan heeft geen ramen. |
Hoodoo |
Een smalle
rotspilaar van zandsteen, vaak met bovenop een kap
van een hardere en dus minder weggesleten steenlaag.
Hoodoos komen vooral voor in badlands en op
canyonbodems. |
|
Kayenta Formation |
Veel van de rotsformaties in de
staten Utah, Arizona, Colorado en Nevada bestaan uit
de drie geologische lagen die tezamen de Glen Canyon
Group vormen. De onderste laag wordt gevormd door Wingate
Sandstone, de middelste door de Kayenta
Formation en de bovenste door Navajo
Sandstone. De Kayenta Formation is een dunne, donkerrode of bruine laag, waarin veel breuklijnen
voorkomen. |
Kiva |
Kiva is een woord uit de taal van
de Hopi Indianen, het betekent ‘oud huis’. Een kiva
is een ceremoniële kamer, die vaak helemaal of deels
onder de grond ligt. De stenen kamers zijn rond of
rechthoekig van vorm, en je kan er alleen via een ladder van bovenaf
naar binnen gaan. |
|
Landslide |
Een aardverschuiving; de beweging bergafwaarts van
een massagesteente onder invloed van de
zwaartekracht. |
Limestone |
Kalksteen: een zacht gesteente dat ontstaat door de
opeenhoping van kalkhoudende stoffelijke overblijfselen van in zee
levende organismen. |
|

Kiva(Bandelier NM) |

Hoodoo (Toadstool) |

Mounds (Badlands NP) |
|
Meadow |
Weide |
Mesa |
Een mesa is
een brede berg of rots met een vlakke bovenkant.
Meestal is het een overblijfsel van een plateau, dat
door erosie is weggesleten. Het voortdurende
erosieproces zorgt ervoor dat ook de mesa zeer langzaam wegslijt. De harde bovenzijde slijt minder snel
dan de zachtere zijkanten, een mesa wordt
daardoor dus steeds smaller. Als de breedte van de
rots uiteindelijk kleiner is dan de hoogte, is het
niet langer een mesa maar
een butte. Ook de butte slijt
langzaam weg, totdat er een spire overblijft, een rotsnaald. Die uiteindelijk langzaam
geheel zal verdwijnen. |
Monolith |
Een monolith is een apart staande rots die hoog boven de omgeving
uitsteekt. Het woord is afgeleid van de Griekse
woorden monos (alleen) en lithos (gesteente). |
Mound |
De letterlijke vertaling van het
woord mound is dijk of heuveltje. Het woord kan worden gebruikt voor elke
min of meer ronde verhoging in een landschap. |
|
Narrows |
Een ander woord voor slot canyon.
De term narrows wordt ook gebruikt om aan te geven wat
de smalste delen van een slot canyon zijn. Bijvoorbeeld: in de slot canyon Wire Pass bevinden
zich drie narrows. |
Natural Bridge |
Een natural bridge is een subtype van de arch. Men
spreekt o.a. van een natural
bridge als een natuurlijke opening in een
vrijstaande rots of rotswand is gevormd door
stromend water. Ook als de bovenzijde van de rots
vlak is, en gelijkenis vertoond met een door mensen
aangelegde brug, wordt een arch vaak natural bridge genoemd. |
Navajo sandstone |
Veel van de rotsformaties in de
staten Utah, Arizona, Colorado en Nevada bestaan uit
de drie geologische lagen die tezamen de Glen Canyon
Group vormen. De onderste laag wordt gevormd door Wingate
Sandstone, de middelste door de Kayenta
Formation en de bovenste door Navajo Sandstone. Het Navajo Sandstone is de
meest spectaculaire van deze drie, vanwege de vaak
grillige vormen en de vele lichte kleurschakeringen
(geel, wit, rose, oranje, oranje-rood enz.) |
Needle |
Een zeer smalle, hoge rots. Zie ook: spire |
Notch |
Een bergpas of een lager deel in een smalle
rotswand. |
|

Natural Bridge (Sedona) |

Petroglyphs |

Petrified Wood |
|
Permit |
Sommige
gebieden mag je alleen bezoeken als je vooraf
toestemming hebt gekregen van de beheerder. Meestal
gaat het om backcountry gebieden. Een schriftelijke vergunning wordt permit genoemd. |
Petrified dunes |
Zandduinen die miljoenen jaren
geleden zijn bedekt door andere lagen, en die door
de druk daarvan zijn veranderd in rotslagen.
Vervolgens zijn die versteende zandduinen als gevolg
van erosie afgerond, glad gemaakt, en weer aan de oppervlakte gekomen. |
Petrified wood |
Dit zijn overblijfselen van
boomstronken uit oeroude bossen, die onder
vulkanische assen zijn bedolven en later door erosie
weer aan de oppervlakte zijn gekomen. |
Petroglyphs |
Oude afbeeldingen die door Native
Americans in een rots zijn gehakt, gekrast of gesneden. |
Pictographs |
Oude afbeeldingen die door Native
Americans op een rots zijn geschilderd of getekend. |
Playa |
Het Spaanse woord voor een gebied
dat door verdamping droog is komen te staan, en dat
zeer rijk is aan opgeloste mineralen. Tijdens de
zomermaanden is een playa meestal droog en hard,
tijdens de winter is de oppervlakte vaak nat en erg zacht. |
Pothole |
Een ondiep gat in een rotslaag,
dat is ontstaan doordat de zijkanten langzaam zijn
opgelost in water, waarna de opgeloste delen zijn weggespoeld. |
Powwow |
Een powwow
is een culturele bijeenkomst waar de Amerikaans
Indiaanse identiteit wordt gevierd. Tijdens een
powwow komen leden van verschillende stammen bij
elkaar om samen te dansen, muziek te maken, en om
oude vrienden te ontmoeten. Het belangrijkste
onderdeel wordt gevormd door de Intertribals, dat
zijn danswedstrijden die plaatsvinden in
verschillende categoriën. |
Promontory |
Een hoge, massieve landmassa
die uitsteekt boven een laag land- of watergebied. |
Pueblo |
De Spaanse benaming voor een
traditionele woongemeenschap van de Native Americans in de staten New Mexico, Utah,
Arizona en Colorado. De naam werd gebruikt
voor dorpen die bestonden uit adobe woningen of stenen woningen. |
|
Reef |
Een smalle bergrug of heuvelrug, ontstaan doordat
een rotslaag omhoog is geduwd. |
Regalia |
Indiaanse dansers dragen
traditionele kleding die vaak al generaties lang in
de familie is. De kleding en de bijbehorende
attributen worden samen regalia genoemd. |
Rim |
De rand van een canyon of een krater. |
|

Powwow |

Regalia |

Slotcanyon |
|
Saddle |
Een laag gedeelte in een bergkam of heuvelrug. |
Sagebrush |
Een struik of een lage boom die
vooral voorkomt in droge gebieden in het westen van Amerika. |
Sinkhole |
Een diep gat in de grond dat is
ontstaan doordat een ondergrondse laag is opgelost en weggespoeld. |
Slickrock |
Een uitgestrekte rotsbodem die
bestaat uit glad geslepen harde zandstenen platen. |
Slot canyon |
In het rotslandschap van zuidwest
Amerika komen veel ravijnen voor, en een bijzondere
vorm daarvan is de slot canyon. Het woord ‘slot’
betekent ‘smalle gleuf’; een slot canyon is
een kloof met hoge verticale wanden,
die erg dicht bij elkaar staan. De meeste slot canyons zijn gevormd in droge gebieden, waar incidenteel
heftige overstromingen plaatsvinden. Tijdens
dergelijk natuurgeweld schuurt het water met steen
en ander puin door de zachtere rotslagen heen, waardoor de smalle kloven ontstaan. Vooral in Utah bevinden zich veel slot canyons. |
Speleothems |
Mooi gevormde calcietafzettingen
op de plafonds en wanden van
grotten. In de grotten van Wind Cave National Park
in South Dakota komen veel speleothems voor. |
Spire |
Een zeer smalle, hoge rots. Kijk voor een meer
uitgebreide beschrijving in
deze woordenlijst bij mesa. |
Summit |
Het hoogste punt van een berg of een heuvel. |
Suspension bridge |
Hangbrug. |
Switchback |
Een gedeelte van een weg of een
wandelpad dat bestaat uit haarspeldbochten. Via de
switchbacks wordt over een korte afstand een flink hoogteverschil overwonnen. |
|
Tank |
Een zeer grote pothole |
Tufa |
Een vreemd gevormde kalksteentoren
in of nabij het water, die is ontstaan door de
vermenging van zout water met calciumrijk zoet
water. In Mono Lake in de staat Californië staan
veel tufa’s waarvan de oudste ongeveer 900 jaar geleden zijn gevormd. |
Trail |
Een
wandelpad in de natuurparken in de USA. Er is enorm
veel variatie in zowel de lengte als de moeilijkheidsgraad,
meestal wordt met de termen easy (makkelijk), moderate (gemiddeld) en strenuous (zwaar) aangegeven hoe moeilijk de wandeling voor een
gemiddelde toerist is. |
Trailhead |
Het begin van een trail. |
Tumbleweed |
De vooral uit westernfilms bekende
bolvormige plant, die tijdens de herfst afsterft en
net boven de wortel afbreekt, en die vervolgens door
de wind voortgeblazen over de grond rolt. Telkens
als een tumbleweed iets raakt, vallen er zaden op de grond. |
|
Vent |
Een
opening in de aardkorst waardoor vulkanisch
materiaal naar buiten kan komen. |
|
Wash |
Een droge
rivierbedding, waardoor bij zware buien het
regenwater wordt afgevoerd. |
Wilderness |
De termen backcountry en wilderness hebben allebei betrekking op eenzame, afgelegen
gebieden die vaak moeilijk toegankelijk zijn. Met de
term wilderness wordt, meer dan bij de term backcountry,
de nadruk gelegd op de ongereptheid van het gebied. |
Window |
Een gat in een rotswand. |
Wingate Sandstone |
Veel van de rotsformaties in de
staten Utah, Arizona, Colorado en Nevada bestaan uit
de drie geologische lagen die tezamen de Glen Canyon
Group vormen. De onderste laag wordt gevormd door Wingate
Sandstone, de middelste door de Kayenta
Formation en de bovenste door Navajo
Sandstone. Het Wingate Sandstone bestaat uit de
overblijfselen van 200 miljoen jaar oude zandduinen,
deze rotslagen zijn vaal oranje of rood van kleur. |
|
|
|
 |
|
|
|