Cliff Dwellling is de archeologische term voor de woningen van de prehistorische Ancestral Puebloans, die zijn gebouwd in nissen en onder overhangende rotsen in hoge kliffen. In Tonto National Monument liggen twee groepen Cliff Dwellings, de Upper Ruins en de Lower Ruins, die in 1966 zijn opgenomen in het National Register of Historical Places.

Ooit was het klimaat in Tonto Basin zeer gunstig voor landbouw. Vanaf de 12e eeuw trokken veel mensen naar dit gebied toe, tijdens de hoogtijdagen in de 13e eeuw leefden er duizenden indianen. Oorspronkelijk bouwden zij hun woningen vooral in de vallei, later werden er ook woningen in de hoger gelegen gebieden gebouwd. De Salado Indianen leefden vooral van het land, ze hadden eenvoudige irrigatietechnieken ontwikkeld om de landerijen van water te kunnen voorzien. Ze verbouwden mais, bonen en pompoenen. De potten die door de indianen werden gemaakt staan bekend onder de naam Salado Polychrome, zij verfden de potten doorgaans in rode, witte en zwarte kleuren. Ongeveer halverwege de 14e eeuw veranderde het klimaat, het werd steeds droger en de omstandigheden voor de bewoners werden dus steeds moeilijker. Steeds meer mensen verlieten Tonto Basin, waarschijnlijk zijn de laatste bewoners omstreeks het jaar 1450 uit het gebied weggegaan.
 
De Lower Ruins liggen ruim 100 meter hoog, je kan ze bereiken via een steil wandelpad dat een halve mijl (800 meter) lang is. Het wandelpad begint vlak bij het Visitor Center. Vanaf de trail heb je een mooi zicht over Tonto Basin en over Roosevelt Lake. Langs het wandelpad groeien veel Saguaros en andere  cactussoorten. De Lower Ruins bestonden oorspronkelijk uit 19 kamers, de meesten daarvan zijn goed bewaard gebleven. Je mag bij een aantal van deze kamers naar binnengaan. De trail naar de Lower Cliff Dwellings gaat open om 08.00 uur, je kan tot uiterlijk 16.00 uur aan de wandeling beginnen.

Tonto National Monument ligt in de staat Arizona, ongeveer 80 mijl ten oosten van de stad Phoenix, en 130 mijl ten noorden van de stad Tucson. De dichtstbijzijnde grotere plaats is de stad Globe. De afstand tussen Globe en het park bedraagt 30 mijl.

Als je vanuit Phoenix komt, dan gaat de kortste en mooiste aanrijroute via de deels onverharde Apache Trail. Als je vanuit het centrum van Phoenix komt, neem dan Interstate 60 in oostelijke richting. Ga via State Route 88 (N. Idaho Road) naar het noorden, je bereikt dan al snel Apache Junction. Dat is het begin van de ruim 40 mijl lange Apache Trail. Nabij Roosevelt Lake komt de Apache Trail uit op State Route 188. Ga daar rechtsaf, de toegangsweg naar het park ligt ongeveer 4 mijl verder.

Als je vanuit Phoenix komt, maar liever geen onverharde wegen wilt rijden, ga dan eerst via State Route 87 naar het noordoosten (richting Payson), en vervolgens via State Route 188 naar het zuidoosten. Deze route is ongeveer 100 mijl lang. Een andere mogelijkheid is om vanuit Phoenix via State Route 60 naar het oosten te rijden (richting Globe), en vervolgens via State Route 87 naar het noordwesten. Deze route is 118 mijl lang.

Eigenlijk hadden we de trail naar de Lower Cliff Dwellings willen lopen. Maar de aanrijroute naar het park, via de Apache Trail, nam veel meer tijd in beslag dan we vooraf hadden ingeschat, het was dus al bijna 5 uur toen we bij het park aankwamen. We verwachtten al dat we niet meer aan de trail zouden mogen beginnen, en dat was inderdaad het geval. De Cliff Dwellings waren vanaf de parkeerplaats wel zichtbaar, en met behulp van een telelens hebben we er zowaar ook nog een foto van kunnen maken! We denken dat het zeker de moeite waard zou zijn geweest om ze van dichterbij te kunnen bekijken. Ons advies luidt dan ook: zorg dat je vóór 4 uur ’s middags in het park aankomt, en ga dit zelf even checken!

National Park Service
American SouthWest